Arkadaşlar: Birçok erişkin için bu kelime, özlemle hatırlanan bir düzine çocukluk anısı demektir: Limonata satış yeri, tembel yazlar, okul sonrasında seksek ve benzeri oyunlar, serin bir sonbahar öğleden sonrasında futbol, bir kış fırtınasında kızakla kayma ve kartopu savaşı, ikinci saatteki matematik dersinde ileri geri not alışverişi. Çocuk olmak ile ilgili her türlü güzel olay.
Bazı kişilerinse kenarda kalmak, diğerlerinin arkadaşlıklarının geliştiğini görüp yalnız ve dışarıda bırakılmış hissetmek gibi anılan vardır. Çocuk olmakla ilgili her türlü güçlük.
“Arkadaşlar” kelimesi kendi akıllarına ilk anda ne gibi görüntüler getirirse getirsin, anne babalar genelde çocuklarının arkadaş edinmesi ve arkadaşlığın mutluluklarını yaşaması konusunda isteklidir. Küçük çocuklar oyun grubunda “iyi” oynamadığında , oyuncakları paylaşmadığında, parkta bir yaşıtı ile geçirilecek bir öğleden sonra, 3. Dünya Savaşı’na dönüştüğünde ümitsizliğe kapılırlar.
Acele etmeyin: Çocuğunuzun geleceğinde arkadaşlıklar olacaktır. Ancak sizin özenle hatırlıyor olabileceğiniz arkadaşlıklar küçüklükte kurulmaz; bu yaşta çocuklar, erişkin anlamda sosyal becerilerden yoksundur. Önemli ölçüde kendi meraklan için çevre ile ilgilenen küçük çocuklar, başkaları ile çiftler veya gruplar halinde çalışmalarını veya uyum içinde oynamalarını sağlayacak empatiden yoksundurlar. Birçok çocuk için tek önemli kişi “ben”dir. Alışverişin onları tek ilgilendiren kısmı almaktır. Tek bir geçerli program vardır onlarınki. Bütün bunların üstüne, küçük çocuklar, yanlış-doğru konularında zayıf, sosyal jestlerden tamamen eksik ve güdülerini kontrol etmede başarısızdırlar (arkadaşına bir oyuncak fırlatmak, başkasının kulesini yıkmak, sinirlendiklerinde en yakın kolu çimdiklemek).
Yine de, sonraki birkaç yıl içinde bu küçük antisosyal varlıklar, paylaşmayı, uyum içinde olmayı, başkalarının duygulan konusunda duyarlı olmayı, anlaşmazlıkları saldırganlıklarla değil kelimelerle çözmeyi, kısacası, arkadaş olmayı öğrenirler. Çocuğunuzun bu noktaya gelmesine aşağıdaki şekillerde yardım edebilirsiniz:
Özgüven üzerine odaklanın: Başkalarına yönelmeden önce çocukların kendileri hakkında iyi şeyler hissetmeleri gerekir.
Çocuğunuz ile sosyal olun: Küçük çocuğun ilk sosyalleşme fırsatı, anne babası ile olur akşam yemeği masasında, dışarı çıkmalarda, oyun alanında, okurken, oyun oynarken bu nedenle uygun sosyal davranış modeli olmayı hatırlayın. Her zaman çocuğa pastel boya kutusunda ilk seçimi, yap-bozda ilk hamleyi, paylaştığınız kurabiyede ilk ısırığı veren, aşın cömert anne baba olmayın. Oyun oynadığınızda her zaman kazanmasına izin vermeyin. Paylaşmayı, kurallara uymayı, “lütfen” ve “teşekkür ederim” demeyi teşvik edin. Yaptığınız ve gördüğünüz şeyler hakkında, çocuğunuzun cevap vermesini ve konuşma becerisini geliştirmesini sağlayacak şekilde sohbet edin. Açıkça belli etmeden, rol yaparak çocuğunuzun kendini içinde bulunabileceği durulmaları yaratın.
Birebir ilişki ile başlayın: Birçok küçük çocuk için bir seferde bir çocuk ile sosyalize olmak en kolaydır. Bu sebeple, sık sık birebir oyun randevuları düzenleyin, özellikle çocuğunuz büyük gruplarda sıkıntı çekiyorsa. Çocuğunuzun en iyi geçindiği arkadaşları seçin, oyun randevularını kısa tutun (başlangıçta bir saat ile sınırlayın) ve iki çocuğu meşgul edecek kadar oyuncak olmasına dikkat edin. Ancak çocuğunuza hiçbir zaman bir oyun randevusu veya oyun arkadaşı empoze etmeye çalışmayın; yalnızca haksızlık yapmakla kalmazsınız, ciddi dirençle karşılaşmanız da olasıdır.
Üçlerden uzak durun:Küçük çocuk için üç sadece bir kalabalık değildir, sosyal bir kâbus olabilir. Sıklıkla üçünden biri (genellikle en az saldırgan ve sosyal açıdan en az deneyimli olan) diğer ikisinden çeker.
Birliktelik beklemeyin: Çocuğunuz belirli bir oyun grubu ile bir süredir bir arada değilse, etkileşimlerinin çoğu “paralel oyun” şeklinde olacaktır aynı yerde yan yana oynayacak ancak ille de beraber oynamayacaklardır. Ancak yakından baktığınızda, bu paralel oyunun, sosyal etkileşimin ilkel bir parçası olduğunu göreceksiniz. İki çocuk kendi kendilerine yüksek sesle konuşur ve kendi oyunlarına dalmış görünürken, birbirlerinin farkındadırlar. Onların birbirine baktığını, birbirini gözetleyip gözlemlediğini, taklit ettiğini ve elbette oyun arkadaşının elinden oyuncak kaptığını göreceksiniz. Yılın sonuna doğru, daha somut bir etkileşim olacaktır.
Yardımlaşmak oyunları teşvik edin. Bu aktiviteler, birlikteliğe diğerlerinden daha fazla izin verir. Bloklarla oynamak, top oyunları, rol oyunları (“ev”, “hastane”), saklambaç, kovalamaca, ortak yaratıcı projeler (yemek yapmak, resim, el işleri), halka oyunları (Ali babanın çiftliği veya kutu kutu pense), sıra ile faaliyet göstermeyi gerektiren oyunlar, küçük çocuklara, arkadaşlık geliştirmek için gerekli tecrübeyi verir. Elbette, uyum yolunda, daha az kabul edilebilir davranışlarda artış olacaktır.Elinden oyuncak alma, vurma, saç çekme ve çimdik atma gibi.
Tarafsız kalın, yakında durun. Küçük çocuklar öngörülemeyen patlama tarzında davranışlar gösterebildiğinden, sosyalleşmenin ilk zamanlarında gözetim kritiktir. Her şey yolunda görünse de, oynayan küçük çocukları devamlı izleyin ve çatışma patlarsa araya girmeye hazır olun. Bir çocuğun açıkça haksız olduğunu düşünseniz de taraf olmayın. Kavgayı sakince ayırın, tarafları sessiz, gözetim altında faaliyetlere yöneltin.
Şahsen karışmayın. Çocuğunuzun duygularını birinci sıraya koymak güç olsa da, anne babalığın önemli bir kısmı budur. Sizin duygularınızın, çocuğunuzun sosyal yaşantısına girmesine izin vermek haksızlıktır. Siz girişken, küçük çocuğunuz çekingense, durum hakkındaki hayal kırıklığınızın, çocuğu sosyalleşmeye zorlamanıza ve pasif davranışını eleştirmenize yol açmasına izin vermeyin. Başka bir anne baba ile arkadaşlığınızın, sorun çıkaranın sizin çocuğunuz olmasının getirdiği utancın veya çocuğunuza vurulmasına duyduğunuz kızgınlığın, çocuğunuz için dezavantaja dönüşmesine izin vermeyin.
Destek sağlayın. Eğer çocuğunuz anaokulundaysa, ancak diğerlerinin arasına karışmak konusunda çekingense, yardım için öğretmem ile görüşün. Öğretmen çoğu zaman, girişken bir çocuğun, çekingen bir çocuğu gruba çekmesini teşvik edebilir. (Bu, aynı işi öğretmenin yapmasından daha iyi sonuç verecektir.)
Çocuğunuzun sosyal stilini kabul edin. Her çocuğun, her erişkin gibi, kendine göre bir sosyalleşme yaklaşımı vardır. Bazıları baştan itibaren sosyal bebeklerdir, diğerleri her seferinde bir veya iki yakın arkadaş ile daha mutludur. Bazıları her yeni duruma istekle yaklaşır, diğerleri geride durur ve harekete geçmeye karar verene kadar kenardan izlemeyi tercih eder. Unutmayın ki bazı çocuklar, gözlemci olanlar, o hareketi hiç yapmak istemiyor gibi görünebilir. Bu da doğaldır.
Olası problemleri not edin. Ayşe arkadaş edinmek istiyor olabilir ancak saldırganlığı ona güçlük çıkarabilir. Ceren de arkadaş edinmek isteyebilir ancak çekingenliği, aşması gereken engeldir. Çocuğa saldırgan davranış ve çekingenlik gibi konularda, bunlar sosyalizasyonunu etkilemeden önce yardımcı olmak mantıklıdır.
Uygulama yapması için çok sayıda olanak sağlayın. Diğer çocuklarla erkenden ve daha fazla karşılaşan çocuk (büyük bir aile, oyun grubu, blok arkadaşları, anaokulu) daha erken sos-yalize olma eğilimindedir. Çocuğunuzun henüz böyle bir tecrübesi olmadıysa, bir oyun grubuna katılmasını, bir oyun grubu kurmayı veya tek başına oyun randevularının yanında semtinizdeki oyun parkına sık sık gitmeyi planlayın.
Ancak baskı uygulamayın. Küçük bir çocuğa erken yaşta sosyalleşmesi için baskı yapılması, çocuğun arkadaş kazanmasına veya insanları etkilemesine katkıda bulunmaz. Hatta yaş grubunun ters doğası düşünülürse, daha da anti-sosyal yapabilir. Bol miktarda yer ve zaman tanındığında, çocuğunuz çocuk oyununun ne olduğunu ve aslında çok eğlenceli olduğunu keşfedecektir.
0 yorum:
Yorum Gönder